Her çocuk aynı şekilde mi öğrenir? Yanınızda her çalışan insana aynı şekilde aynı şeyi mi anlatıyorsunuz? Peki neden her köpeğin aynı şekilde öğreneceğini düşünüyorsunuz?
“Köpekler insan değildir.”
Belki de anlamamız gereken ilk mesele budur. Bizim gibi düşünmezler, karar vermezler ve öğrenmezler.
Peki ne yaparlar?
Onlar için birincil öğrenme yöntemi gözlemlemektir. Etraflarındaki insanların ve diğer hayvanların beden dilleri öncelikli ipuçlarıdır. Zaman zaman koklamak ve sesli iletişim de buna dahil olabilir. Kendi kendilerine öğrendikleri davranışlar dışında biz insanlar da onlara değişik metotlarla öğrenme sağlayabiliriz. Bunlara pozitif yöntemlerle öğreteceğiniz her türlü komut dahildir.
“Köpekler sosyal öğrenme ile öğrenirler.”
Köpekler için sosyal öğrenme; diğer köpekleri ya da insanları gözlemleyerek ve taklit ederek öğrenmedir. Gelin bunu bir örnek üzerinden inceleyelim;
- Köpeğiniz evdeki kapıları açabiliyor mu? Evet.
- Peki bunu ona yaptırmayı siz mi öğrettiniz? Hayır.
Bu durumda köpeğiniz sizin kapı açma hareketlerinizi gözlemleyerek bu davranışı öğrenmiştir.
- Köpeğiniz topu attığınızda alıp size geri getiriyor mu? Evet.
- Peki bunu ona yaptırmayı siz mi öğrettiniz? Hayır.
Bu durumda da köpeğiniz diğer köpeklerin at-getir hareketlerini gözlemleyerek topu size getirmesi gerektiğini öğrenmiştir.
“Köpekler klasik şartlanma ile öğrenirler.”
Ivan Pavlov. Evet evet. Bir adet zil, bir parça et ve köpeği ile adını tüm psikoloji kitaplarına altın harflerle yazdıran Rus fizyolog. Pavlov’un deneyi şunu gösterir; bir köpek için hiçbir şey ifade etmeyen zil, doğru yöntemlerle et kadar anlamlı ve salya akıtan hale getirilebilir. Et parçası karışında refleks olarak oluşan salya, şartlanma sonucu bir zil ile tetiklenir.
Bu yöntem bazı alanlarda kendiliğinden oluştuğu gibi kasıtlı olarak da kullanılabilir. Örneğin;
- Tasmanın ortaya çıktığı anda köpeğinizin heyecanlanması, kafasında oluşan tasma = dışarı çıkmak denkleminden kaynaklanır.
- Pozitif köpek eğitiminde kullanılan “clicker” aracı, zille aynı görevi görür. Doğru koşullandırılmış köpekler için clicker = mamadır. Bu sayede itaat eğitimleri mama ortadan kalksa bile sürdürülebilir.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, koşullanmanın köpek için pozitif olarak gerçekleşmiş olmasıdır. Köpeğinizin arabaya her bindiğinde veterinere gitme korkusundan titremesini/ağlamasını mı istersiniz? Yoksa parka gidiyor olma seçeneğinin yarattığı heyecandan yerinde duramamasını mı?
“Köpekler edimsel şartlanma ile öğrenirler.”
Bu tarz öğrenmede köpekler kendi tercihleri ile davranış gerçekleştirirler. Hangi davranışın hangi sonuçları doğuracağını görerek sonraki davranış seçimlerini de ona göre yaparlar. Pozitif eğitim yöntemlerini kullanarak, devam etmesini istediğiniz bir davranış için köpeğinizi ödüllendirebilirsiniz. Unutmayın, ödüllendirilen davranış tekrarlanır. Örneğin;
- Köpeğiniz her havladığında ona ilgi gösterirseniz (buna kızmak da dahil); “Eğer havlarsam, ilgi görürüm. O zaman DAHA ÇOK havlayayım.” bilgisini öğrenebilir.
- Köpeğiniz otur komutundan sonra oturduğunda onu ödüllendirseniz; onda “Bunu söylediğinde oturursam ödül geliyor. YAŞASIN ÖDÜL.” bilgisi koşullanır ve sonraki zamanlarda bu davranışı tekrarlaması için köpeğinizi yönlendirmiş olursunuz.
Köpeğinize fiziksel ya da psikolojik olarak zarar veren her türlü yöntem ve ekipman ona katkı sağlamaktan çok zarar verir. Bu gibi eğitimlerde profesyonel bir pozitif köpek eğitmeninden destek almak faydalı olacaktır.
Şimdi size soruyorum;
Köpeğiniz size güvendiği için mi istediklerinizi yapsın, yoksa korktuğu için mi? Bunun kararını siz verin…
Bu yazı, StarDogs Eğitimciler Akademisi mezunu Pozitif Köpek Eğitmenlerimizden Gonca Akar tarafından kaleme alınmıştır.
Konu hakkında detaylı bilgi almak için bize sayfa üstü ya da altlıktaki sosyal medya hesaplarımızdan ulaşabilir, düzenli olarak yürüttüğümüz soru – yanıt etkinliklerimize / toplantılarımıza / sohbetlerimize katılabilirsiniz. Sizleri aramızda görmekten memnuniyet duyarız.
Profesyonel köpek eğitimi hakkında detaylı bilgi almak için ise aşağıdaki sayfayı inceleyebilirsiniz.