Travmalı Köpekleri Sahiplenmek

İki yıl önce bir köpek girdi hayatıma, Robin. Barınak benzeri bir yere ziyaretim sırasında karşılaştık Robin’le. Aynı kafeste kaldığı diğer 10 köpekten biriyle kavgaya tutuştular o gün, ciddi anlamda zarar gördü gözlerimin önünde. Hiçbir şey yapmadan oradan ayrılamadım, eve birlikte döndük. Geldiği gün ona yaklaştığımda korkudan titriyordu ama o kadar açtı ki önüne koyduğum mamaya da hayır diyemedi ve titreye titreye yemek yedi. Minderinden hiç kalkmadı saatlerce. Tuvaletinin gelmiş olabileceğini düşünüp kucağımda bahçeye çıkardım. Ayakları toprağa değdiği gibi çişini yaptı, o kadar sıkışmış yani ve o kadar korkuyormuş, hareket dahi etmeden öylece yatmaya devam ediyormuş… Tuvaletini yaptığı gibi bahçedeki bir çalının arkasına saklandı. Yine kucaklayarak eve sokmak zorunda kaldım ve bu bir süre günlük rutinimiz oldu. 3. gün sadece elimden mama yemesi için çalışmaya başladık, sonra bana doğru bir adım atıp elimdeki mamayı alabileceği mesafeden devam ettik çalışmaya. Adımlar gün geçtikçe arttı. Bir haftanın sonunda sürekli sakladığı kuyruğu sallanmaya başladı, rahatladı. Fakat eve bir yabancı geldiği an ilk günkü gibi titremeye başlıyordu. Annemin ziyarete geldiği günlerden birinde, bu korku saldırgan bir tutuma dönüşebileceğinin sinyallerini verdi. Anneme bakıp havladı dakikalarca. Belki bir hamlesinde ısırmaya yeltenebilirdi de o endişeyle.

Davranışı, ısırmaya varmadan önce bir müdahale gerektiği açıktı. Annemin bir sonraki gelişinde Robin birkaç komut öğrenmişti. Bunlardan biri de ‘pati ver’ komutuydu. Annemden bu komutu tıpkı benim beden dilimle ve kullandığım sözlü komutun birebir aynı haliyle Robin’e söylemesini istedim. Robin patisini verdi anneme. Tek güvendiği insanla oluşturduğu bir dil vardı ve başka bir insan da o dilden konuşmuştu onunla. O günden sonra araları hep çok iyi oldu. Bunu farklı insanlarla da çalıştık tabii, komşularla, arkadaşlarla… Robin artık benim dışımda, sürekli gördüğü diğer insanların yanında da gayet rahat davranıyor. Yeni gördüğü insanlara karşı takındığı tutum da çok daha olumlu. Yavaş yavaş iyileşmeye devam ediyor. Tüm bu süreç boyunca aklımdaki soru hep ‘neden’ böyle olduğuydu ve onu benden önce tanıyan insanlara sormaya başladım, daha 6 aylıktı bana geldiğinde, bu hayvan daha minicikken ne yaşadı?

Annesinin doğum yaptığı sokakta birileri hep dövmüş yavruları, Robin ve kardeşleri birkaç ay buna maruz kalmışlar. Sonra zaten dar bir alanda 10 köpekle birlikte, hiç dışarı çıkmadan, kısıtlı yemekle hayatta kalma çabası, kavgalar dövüşler… Eğer yollarımız kesişmeseydi ne olurdu diyorum? Acaba nasıl bir köpek olurdu Robin? Biraz daha büyüyünce bakıldığı alandan sokağa bırakılacaktı. Ona zarar veren insanlar o uyurken, yemek yerken yanından geçecekti mutlaka. Belki tıpkı burada yaptığı gibi önce korkacak, titreyecek ama sonra hayatta kalma içgüdülerini dinleyip tehdit olarak algıladığı şeye karşı koyacak, onunla mücadeleye girecekti ve belki bir gün bir insana zarar verecekti. Olasıydı bu. Sonra mahalleli toplanıp köpek avına çıkacaktı belki. Belki bir insan çekip vuracaktı Robin’i. Ya da belediye aranacak ve şikâyet edilecekti Robin, alınıp meçhule götürülecekti…

Neden anlattım bunca şeyi? Robin’i yakından tanıyın istedim, hikayesini bilin. İnsanın doğru tutumuyla, bilinçli yaklaşımıyla, çabasıyla, bu kadar problemli davranışlar sergileyen bir köpeği dahi hayatınıza dahil etmek ve her şeyden önemlisi kötü başlamış bir hayatı dokunuşunuzla güzelleştirmek mümkün. Fakat Robin gibi zor bir bebeklik dönemi geçirmiş, travmaları olan bir köpeği hayatınıza dahil etmek, psikolojik açıdan sağlıklı bir köpeği sahiplenerek geçtiğiniz köpekli hayata kıyasla daha bilinçli ve sabırlı olmanızı gerektiriyor.

Böyle bir köpeği hayatınıza, ailenize katma niyetindeyseniz, harekete geçmeden önce mutlaka bir profesyonelden fikir almalısınız çünkü her insanın, her ailenin, her ortamın travma sonrası davranış bozukluğu yaşayan köpekler için olumlu ilerleme kaydetmeye uygun ve elverişli olmadığı bir gerçek. Her nesneden ve canlıdan korkan bir köpek düşünün, şehrin çok kalabalık olduğu bir konumda yaşıyorsanız o köpekle sizin şartlarınızın doğru bir eşleşme olmadığı açık. Evinize geldiği gün itibariyle karşılaşacağı zorluğu bir düşünün… Örümcek fobisi olan bir insanı, tarantulaların kol gezdiği bir ormanda yaşamaya zorlamak gibi. Böyle bir senaryoda o köpek öyle zorlanacak ve haliyle sizi de öyle zorlayacak ki, işlerin iyiye değil de kötüye gitmesi muhtemel olacak. Aynı köpek için şehrin gürültüsünden nispeten uzak, daha sakin bir yaşam barındıran bir ev, ilk örneğe göre çok daha yerinde ve doğru bir eşleşme olacaktır.

Başka bir senaryo yazalım, bu kez sahiplendiğiniz köpek daha önce birkaç kez terkedilmiş bir köpek olsun, siz de uzun çalışma saatleri yüzünden evde pek zaman geçiremiyorsunuz ve o zaman diliminde köpekle ilgilenecek başka biri de yok… Bu durum her köpek için zordur ama özellikle daha önce terk edilmeyi yaşamış bir köpek için çok ama çok daha zordur kuşkusuz. İnsanı bir gün gidiyor ve geri gelmiyor… Bunu deneyimlemiş bir köpekte yalnızlık anksiyetesi gelişmiş olmasına şaşırmazdık. Yalnızlık anksiyetesi yaşayan köpek, siz evden çıkarken kaygılarla dolu olur. Uzun çalışma saatleriniz esnasında tüm günü evde tek başına ve sorunsuz atlatması onun için çok zor olacaktır. Yaşadığı sorun katlanarak artacak, bu sorunun getirdiği zorluklar onu da sizi de gereğinden fazla yoracaktır. Daha önce maalesef terk edilmeyi deneyimlemiş bir köpek için, bir anda uzun saatler boyunca yalnız kalmasını gerektirmeyecek düzende yaşayan bir aile çok daha uygundur.

Doğru bir eşleşmeyle, travmalı bir köpek sahiplendiniz diyelim bu kez. Şartlarınız ve köpeğin genel durumu, özellikleri gayet uygun olsun. Her şey işte şimdi başlıyor! İlk günden sarılıp uyumak isteyeceksiniz belki ailenizin yeni şahane üyesiyle ama olmayacak, insanlarla pek de olumlu tecrübeler yaşamamış bir köpekse, siz ona yaklaştıkça kaçacak delik arayacak… Travmalı köpeklerle yaşarken en çok ihtiyacınız olan şey sabır sanırım. Kendini güvende hissedene kadar üzerine gitmemek, kendini rahat hissedeceği bir alan oluşturup ona biraz zaman tanımak gerekecek. Bir anda çözülsün isteriz tüm sorunlar, yaşadığı kötü tecrübeleri hemen unutsun isteriz haliyle onu çok sevdiğimiz için ama günden güne, adım adım iyileşecek hatta bir gün sizden bağımsız gelişen ani bir gürültü onu ürkütecek ve yaptığınız çalışmalar sonucu geldiğiniz yerden geriye düşeceksiniz belki. Yılmadan devam etmek gerek böyle özel köpeklerle sağlıklı bir yaşam sürebilmeleri için. Ve elbette bilinçli, bilgili olmak şart. Her davranışımızı tartarak hareket etmek, bir süre yaşamımızı ona iyi gelecek şeylerle geçirmek, çok sevdiğimiz ama onu zorlayacak alışkanlıklardan uzak kalmak doğru bir fedakârlık örneği elbette fakat bu fedakarlığı yapabilmek için dahi önce ona neyin iyi gelip neyin kötü geleceğini, hangi davranışın doğru hangisinin yanlış olduğunu bilmemiz gerek. Birkaç paragraf yukarıya dönüp hatırlayalım, hayatınıza travmalı bir köpek dahil ettiyseniz çok sabırlı ve yeterli ölçüde bilgili olmalısınız demiştik. Profesyonel köpek eğitmenleri olarak biz sabır konusunda ne kadar yardımcı olabiliyoruz bilmiyorum, en fazla dinleyip telkin edebiliyoruz sizleri yaşadığınız güçlükler esnasında ama bilgili olmanız için tüm birikimimizi paylaşmaya hazırız. Her eğitimde, her aile ve her köpek için keyifle çabalıyoruz elbette ama tanıştığımız bir köpeğin önce korkuyu okuduğumuz gözlerinde, birkaç ders sonra beliren mutluluğu görmenin tarifi güç… Bu gelişimi, dönüşümü her deneyimlediğimizde, vesile olabildiğimiz her mutlu sonda iyi ki bu işi yapıyorum diyorum ben ve eminim tüm meslektaşlarım benzer duyguları yaşıyor. Böylesine güzel bir karar verip hayata eksilerle başlamış bir köpeği sahiplenmiş her insanın ve aileye dahil olan o özel köpeklerin, birlikte kaliteli ve sorunsuz bir hayat deneyimlemesi için bizler buradayız.

Bu makale, StarDogs Eğitimciler Akademisi mezunu Pozitif Köpek Eğitmenlerimizden Hande Yapıcı (Pozitif İzler Akademisi) tarafından Mayıs 2021’de kaleme alınmış ve o ayın Patimag dergisinde yayınlanmıştır.

Hande Yapıcı
Instagram Hesabı: @pozitifizlerakademisi
X (Twitter): @pozitifizler
Eposta: pozitifizlerakademisi@gmail.com